20 / 32
20
T Ü RMOB
Dövizde kronikleşen yükseliş eğilimi, maliyet
enflasyonuna yol açarken, döviz açığı bulunan
firmaların bilançoları üzerinde olumsuz etki
yapıyor, ithal girdiye bağımlı sanayi kolları
başta üretimi baskılıyor, yatırımları caydırıyor.
Bu süreçte, dış kaynak girişlerini artıracak
önlemlerin yanında yurt içi yerleşiklerin döviz
cinsi birikimleri önem kazanıyor. Türkiye eko-
nomisinde yükümlülük dolarizasyonu yanında
(yastık altı hariç) bankacılık sisteminde yüksek
tutardaki döviz mevduatları başta olmak üze-
re önemli boyutlarda varlık dolarizasyonu da
dikkati çekiyor.
DOLARİZASYON (PARA İKAMESİ) NEDİR?
Bir ülkedeki yerleşiklerin ekonomide değişim
aracı, hesap birimi ve değer biriktirme aracı
olarak kendi ulusal paraları yerine yabancı
para kullanmasına “dolarizasyon” deniyor.
TÜRKİYE EKONOMİSİNDE DOLARİZAS-
YON HANGİ BOYUTTA?
Dolarizasyonun boyutlarını ölçmek için yerli
bankalardaki döviz tevdiat hesaplarının ge-
niş tanımlı (broad money) para arzına (M2Y)
oranına bakmak gerekiyor. Uluslararası Para
Fonu’nun (IMF) kriterlerine göre bu oranın
%30’u aştığı ülkeler yüksek düzeyde dolari-
zasyonu, % 16’yı aştığı ülkeler de orta düzey-
de dolarizasyonu olduğu kabul ediliyor.
Türkiye’de döviz tevdiat hesapları 20 Ocak
itibariyle para arzı M2Y’nin yaklaşık yüzde
27’si düzeyinde. Buna göre Türkiye ekonomi-
si, yüksek dolarizasyon sınırına çok yakın bir
noktada bulunuyor.
MEVDUATTAKİ DOLARİZASYON…
·
Türkiye’de yurt içi yerleşiklerin 2016 sonu
itibariyle 1 trilyon 358 milyar 744,6 mil-
yon TL olan toplam mevduatının 512 mil-
yar 487,4 milyon lira (146 milyar 242 mil-
yon dolar) ile yüzde 37,7’sini döviz tevdiat
hesapları oluşturuyor.
·
Aynı tarih itibariyle yaklaşık 17 milyar TL
olan kıymetli maden depo hesapları da
dahil edildiğinde dolarizasyon oranı yüzde
39’a ulaşıyor.
·
2016 sonu itibariyle toplam hacmi 829,3
milyar lira olan Türk parası mevduatların
toplam mevduat hacmindeki payı yüzde
61’de kalıyor.
·
Mevduatta dolarizasyon oranı, hesap
büyüklüğü ile doğrudan orantılı biçimde